Etiraz dalğası: Dağıstan bütün Qafqazı “alovlandıracaq”
Müəyyən ehtimal var ki, Dağıstandakı etirazlar bütün Şimali Qafqaza, sonra isə Rusiyanın digər regionlarına yayılsın. Amma bu, şansa bağlıdır. Etirazların genişmiqyaslı olub-olmayacağını dəqiq söyləmək tez olardı.
Rusiya hakimiyyəti Dağıstandakı etirazlara eyni anda bir neçə yolla cavab verməyə çalışacaq. Və ilk növbədə etirazçıları zorla dağıtmaq cəhdi olacaq. Bununla belə, müqavimət hərəkatının artmasına səbəb olan məhz yerli sakinlərə qarşı həddindən artıq zorakılıqdır. Yəni Rusiya hakimiyyətinin hərəkətləri yalnız polis zorakılığı, insanların döyülməsi, eləcə də qadınlara qarşı zor tətbiqi səbəbindən insanları daha çox küçələrə çıxmağa təhrik edəcək.
Sonra Rusiya Federasiyasında güc şaquli halda səndələyə bilər və onlar əvvəlki kimi vəziyyətə nəzarət edə bilməyəcəklər. Çox güman ki, onlar başqa regionlardan: Stavropoldan, Kubandan və ya Çeçenistandan təhlükəsizlik qüvvələrini zorakılıq üçün cəlb etməyə məcbur olacaqlar. Yadda saxlamaq lazımdır ki, orada polislər cəmiyyətin üzvləri kimi qəbul edilir. Buna görə də onlar Rusiyanın digər bölgələrinə nisbətən polisdən çox az qorxurlar. Oraya cəlb olunan təhlükəsizlik qüvvələri də “özlərinə məxsus” olmayacaq.
Etirazlar zamanı qurbanlar da katalizator ola bilər. Dağıstanda polisin qızı necə öldürdüyünü laqeydliklə telefonla çəkməyəcəklər. Bu bölgədə etirazçının ölümü dərhal daha kəskin reaksiya doğuracaq.
Bu arada, sosial şəbəkələrdə artan etiraz çağırışları Rusiyanın digər regionları üçün də nümunə olacaq. Mümkündür ki, məhz bu zaman vəziyyət bir neçə həftəyə nəzarətdən çıxsın.
Niyə məhz Qafqazdakıların etirazının Rusiyanın bütün yerlərində real etirazların başlayamasına gətirib çıxaracağı ümid var? Güman etmək olar ki, bu milli azlıqlarda yaxın ailə münasibətləri cəmiyyətdə daha çox həmrəyliyə təsir edir. Bundan əlavə, Rusiyanın digər bölgələrindən fərqli olaraq, məsələn, Dağıstanda ictimai davranış, şərəf və ləyaqət məsələsi vacibdir. Buna uyğun olaraq, hakimiyyətin hərəkətləri hansısa prinsiplərə zidd olsa, Qafqazda reaksiya daha sürətli və sərt olacaq.
Eyni zamanda, Rusiya hakimiyyəti təbliğatla etirazları sakitləşdirməyə çalışacaq. Məsələn, səfərbərliyi Dağıstanda kifayət qədər çox olan sürücülərin böyük ehtiyacı ilə əsaslandıracaqlar. Yəni Rusiya Federasiyasında səfərbərliyin kişilər üçün “ölümcül” olmadığına dair bəzi izahatlarla çıxış edəcəklər.
Ancaq çox güman ki, etirazların miqyasını sonra Rusiya Federasiyasının ucqar bölgələrindəki bir neçə dağ icması yaxınlarının itkisi üçün yas tutacaqları, Ukraynadakı müharibədə ölənlərin sayının artacağı zaman görəcəyik. Cəmiyyət üçün ağrı həddi önəmlidir.
Müəllif: Sergey Danilov – Ukrayna Yaxın Şərq Araşdırmaları Mərkəzinin direktor müavini
Tərcümə AYNA-ya məxsusdur
