Belələrində “soyuq empatiya” güclü inkişaf edib

Gündəlik həyatda qarşılaşdığımız, münasibətdə olduğumuz insanlar arasında psixopatın olduğunu zənn etmək adama gülünc gəlir. Amma psixopatlar yalnız xəstəxanalarda və ya həbsxanalarda deyil, aramızda da olur. Bu cür insanlar asanlıqla başqalarını özünə inandırır. Emosiya, bağlılıq, insaf onlara yaddır. Çox təhlükəli olurlar.

Psixoloq Aysel Hüseynovanın sözlərinə görə, psixopatlar öz məqsədlərinə çatmaq üçün ətrafdakı insanları özünə inandırmaq, cəlb etmək yolu ilə istifadə edir və sonda həmin insanlara vicdan əzabı çəkmədən zərbə vururlar. İnsan hissləri ilə oynamaq, aldatmaq onlar üçün adi haldır. Onlar arasında normal həyat yaşayan, işgüzar sahədə uğur qazananlar da var. Psixopatlar soyuqqanlı olur, məntiqi və yaradıcı düşünə bilir, pis vəziyyətlərdə özünü tez toplayır və vəziyyətdən çıxış yolu tapır.

Psixopatlar başqasının kədərinə kədərlənə bilmir. Mərhəmət və empatiyadan uzaq insanlardır. “Lakin onlarda “soyuq empatiya” güclü inkişaf edib. Onlar asanlıqla başqalarının emosiyalarını, tələbatlarını üz ifadəsi, mimika və jestlərə görə anlayırlar. Bir neçə saniyəyə başqası haqda ona lazım olan informasiyanı oxuya bilir. Bu səbəbdən də başqalarını idarə etməyi bacarır”.

Həmsöhbətimizə görə, insan özü istəsə də, psixopatın xasiyyətinə sahib ola bilməz. Ailə üzvlərinin bir-birinə qarşı soyuq olduğu ailələrdə sevgi görmədən böyüyən uşaqların psixopat olmaq ehtimalı çoxdur. “Amma bu, heç də həmişə belə olmur. Burada genetik faktorlar da mühüm rol oynayır”.

Qeyd edək ki, alimlər bir qrup psixopat və normal insanlarla onların fərqini üzə çıxaran maraqlı təcrübə aparıblar. Təcrübə zamanı iştirakçılara kvadrat və dairələr göstərilir və onlara uyğun düymələrin basılması istənilib. Fiqurlar üzərində ağlayan və ya gülən üzlərlə göstərilib. Normal insanlarda emosiya ifadə edən fiqurları görəndə reaksiyaları bir qədər gecikib, psixopatlarda isə heç vaxt. Onların fikri yayınmayıb, onlar üçün ən əsası tapşırığı tez yerinə yetirmək olub. Alimlər müəyyən ediblər ki, psixopatlar çox soyuqqanlıdır. Emosiyalara qətiyyən fikir vermir və məntiqə əsaslanaraq hərəkət edir. Bu xüsusiyyət irsi keçir.

Psixoloqun fikrincə, psixopatlar zahirən münasibətə ehtiyacı olan insanlar kimi görünsələr də, daxildə tənhalığa üstünlük verirlər: “Təbiətcə cəlbedici olur, lakin heç kəsə bağlana bilmir. Dostluq, sevgi, doğmalıq hissləri onlara yaddır. Onların ünsiyyət etdiyi insanlar arasında həqiqi dostları, rəfiqələri, qohumları olmur. Psixopatlar yalnız onlara lazım olan insanlarla ünsiyyət qururlar. İnsanlarla yalnız ona nəsə lazım olanda münasibət qurur”.

A.Hüseynovanın dediyinə görə, psixopatları ələ verən digər əlamət baxışlarıdır. Belələri güclü və hipnoz edən baxışları ilə fərlənir. “Çox vaxt psixopatların baxışını sanki daim baxdığı insanı müşahidə edən kimi təsvir edirlər. Bu baxış cinayətkarın qurbanına olan baxışdır. Qarşı tərəfə elə gəlir ki, psixopat onunla maraqlandığı, ona vurğun və ya danışdıqları maraqlı olduğu üçün ona baxır”.

Psixopatı digərlərindən fərqləndirən əsas amil başqalarının onun haqqında nə fikirləşdiyinə qətiyyən əhəmiyyət verməməsidir. Onlar üçün başqalarının onun hərəkətlərinin necə qiymətləndirilməsinin heç bir mənası yoxdur. “Psixopatlara xas digər əlamət başqaları tərəfindən yalnız pis hərəkətləri gözləməsidir. O, özü xain olduğu üçün başqalaırndan da eyni hərəkəti gözləyir və qorxuya düşür”.

Hüseynova əlavə edib ki, bu psixi pozqunluq uşaqlıq yaşlarında özünü göstərir. Belə insanlar öz istəklərini əldə etmək, tələbatlarını ödəməkdən başqa heç nə düşünmür. Öz məqsədlərinə çatmaq üçün hər vasitəyə əl atırlar. Heç bir qadağalara baxmayaraq öz istədiyi kimi hərəkət edirlər. Başqalarına zərər vermək onun üçün pislik etmək deyil.

Uşaqlıqdan yalan danışır, oğurluq edir, sözə qulaq asmır, evdən qaçır, başqalarına fiziki və mənəvi zərər verir.

Psixopatlar özlərindən başqa heç kimi düşünməzlər. Gücü çatdığı qədər “başqasını əzməlisən” prinsipi ilə yaşayır. Mümkün olduqca, pisliyi gizli edirlər. Əllərinə hər keçən fürsəti dəyərləndirməyə və yeni fürsətlər əldə etməyə çalışırlar.

“Onlar daim yeni macəralar axtarışında olur. Sakit və stabil həyat sevmirlər. Bu səbəbdən də uzun müddət bir yerdə işləyə bilməz, rejimi sevmirlər. Zövq almaq və ya az miqdarda pul üçün başqasının ölümünə səbəb ola və ya öldürə bilərlər. Etdikləri günahlara görə vicdan əzabı çəkmədən rahat yaşayarlar. Bəzən tövbə etdiklərini bildirsələr də bu qısa müddət sürər” deyən Hüseynova bildirir ki, psixopatlar arasında sadəcə zövq almaq və həyəcan hiss etmək üçün başqalarına zərər verənlər də var.

Müsahibimizin sözlərinə görə, ağlı zəif olan psixopatların etdikləri cinayətlərin üstü tez açılır. Ağıllı olanlar isə işlərini planlı həyata keçirdikləri üçün asanlıqla ələ keçməzlər.

Psixoloq bildirir ki, onlar gündəlik normal bir həyat sürürlər, sosial əlaqələri də yaxşıdır: “Onlarla ünsiyyətdə olanlar onların psixopat olduqlarını anlamazlar. Yalnız mütəxəssislər müəyyən əlamətlərə və müşahidəyə görə onların psixopat olduğunu üzə çıxarır”.

Tacxeber.com