Anju nədir? Stent necə qoyulur? – MÜDDƏTİ

Angioqrafiya və stentlər ürək-damar xəstəliklərinin diaqnozu və müalicəsi üçün istifadə edilən iki mühüm tibbi prosedurdur.

Angioqrafiya bədəndəki qan damarlarını vizuallaşdırmaq üçün rentgen görüntüləməsindən istifadə edən diaqnostik bir testdir. Anjiyoqramma zamanı qan dövranına xüsusi bir boya yeridilir ki, bu da rentgen şüalarının qan damarlarının təfərrüatlı şəkillərini çəkməsinə imkan verir. Bu, arteriya və venalarda hər hansı tıxanma və ya anormallıqları müəyyən etməyə kömək edir.

Stentlər, digər tərəfdən, açıq daralmış və ya tıxanmış qan damarlarını dəstəkləmək üçün istifadə olunan kiçik mesh borulardır. Onlar adətən metal və ya plastikdən hazırlanır və kateter vasitəsilə təsirlənmiş arteriyaya və ya venaya daxil edilir. Yerləşdirildikdən sonra stent genişlənir və damarı açıq saxlayır, qanın daha sərbəst axmasına şərait yaradır. Stentlər ümumiyyətlə koronar arteriya xəstəliyi, periferik arteriya xəstəliyi və böyrək arteriyasının stenozu kimi şərtləri müalicə etmək üçün istifadə olunur.

Bir çox hallarda angioqrafiya və stent yerləşdirmə ürək-damar xəstəliklərinin daha geniş müalicə planının bir hissəsi kimi birlikdə həyata keçirilir. Məsələn, angioqrammada bir və ya bir neçə koronar arteriyada tıxanma aşkar edilərsə, həkim ürəyə qan axını bərpa etmək üçün bloklanmış arteriyaya stent qoyulmasını nəzərdə tutan perkutan koronar müdaxilə (PCI) adlanan proseduru tövsiyə edə bilər. Bu, sinə ağrısı və nəfəs darlığı kimi simptomları aradan qaldırmaq, həmçinin infarkt riskini azaltmaq üçün istifadə edilir.

Angioqrafiya və stentlər ürək-damar xəstəliklərinin müalicəsində çox təsirli olsa da, risksiz deyillər. Angioqrafiya bədəni az miqdarda radiasiyaya məruz qoyur ki, bu da müəyyən xərçəng növlərinin riskini artıra bilər. Stent yerləşdirmə zamanı qan laxtalanması, stent sınığı və stent içi restenoz (müalicə olunan arteriyanın yenidən daralması) kimi ağırlaşmalar da ola bilər.

Ümumiyyətlə, angioqrafiya və stentlər ürək-damar xəstəliklərinin diaqnozu və müalicəsində mühüm vasitədir.

Stentlər nə üçün istifadə edilir?

Bu kiçik, lakin həyati əhəmiyyət kəsb edən cihazlar damarların daralması zamanı istifadə edilir. İnfarktın müalicəsi üçün təcili olaraq daralmış arteriyanı genişləndirmək üçün angioplastika proseduruna daxil edilirlər.

Stent qoyulan damarın yenidən daralma riski 30 faizdir. Əgər həmin stent “dərman buraxan” stentdirsə, risk biraz da 2-3 faizə qədər azalır.

Hal-hazırda xəstənin stentdəki materiala allergiyası olması (bu, çox nadir hallarda) istisna olmaqla, bütün angioplastika əməliyyatlarında stentlərdən istifadə olunur.

Stentlər koronar arteriyalarınızda istifadə edildikdə infarkt və anginanı müalicə edə bilər. Onlar həmçinin ayaqlarda (periferik arterial xəstəliklərin müalicəsi üçün) və bəzən boyunda (beyninizi təmin edən karotid arteriya daralması varsa) və ya böyrəkləri təmin edən böyrək arteriyalarında istifadə edilə bilər.

Stentlər nə kimi görünür?

Stentlər silindrik formadadır və çox incə metal tordan hazırlanır.

Stentin ölçüsü nə qədərdir?

Ən çox yayılmış stentlərin uzunluğu, təxminən 15-20 mm, lakin 8-48 mm arasında dəyişə bilər və diametri 2-5 mm-dir.

Stentlər necə qoyulur?

Uzun içi boş boru (kateter) biləkdən və ya qasıqdan daxil edilir və (rentgen şüalarından istifadə etməklə) daralmış arteriyaya qədər yönəldilir. Kateter vasitəsilə və daralmaya çox incə bir tel verilir. Həmin telin üzərinə “əzilmiş” stent olan bir balon qoyulur.

Kardioloq düzgün yerləşdirdiyindən əmin olduqdan sonra, balon şişirilir, damarın daralmış hissəsini genişləndirir və stent arteriya divarına uyğun olaraq genişləndirilir. Sonra kateter, balon və məftil çıxarılır, stent yerində qalır. Prosedur adətən 30-60 dəqiqə çəkir.

Stent nədən hazırlanır?

Stentlər paslanmayan polad, platin-xrom və ya kobalt-xrom kimi metaldan hazırlanır. O, həmçinin polimer adlanan örtüyə və əksər hallarda stentdəki boşluqlar arasında çapıq toxumasının böyüməsini dayandırmaq üçün dərman örtüyünə malik ola bilər. Bunlara “dərman sızdıran stentlər” deyilir və uzunmüddətli nəticələr daha yaxşı olduğu üçün təxminən 95 faiz istifadə olunur.

Stent ağrı verirmi?

Ümumiyyətlə ağrısızdır. Kateter qoyulmazdan əvvəl sizə lokal anesteziya vurulacaq. Arteriyanın daxili hissəsində sinir ucları yoxdur, ona görə də orada heç nə hiss edilmir. Bəzi insanlar balon şişirdildikdə yüngül sinə ağrısı hiss edirlər. Xəstə prosedur müddətində oyaq olur

Stent qasıqdan qoyulur, yoxsa biləkdən?

Çox vaxt biləkdən istifadə olunur, çünki buradan yeridilərkən qanaxma riski daha azdır. Qasıq daha böyük kateterlərə imkan verir və bəzən daha asan giriş imkanı verir, ona görə də mürəkkəb prosedurlar üçün üstünlük verilən seçimdir.

Bir stentin müddəti nə qədərdir?

Daimidir. Yalnız 2-3 faiz daralmanın geri qayıtma riski var və bu baş verərsə, adətən 6-9 ay ərzində olur. Bu baş verərsə, başqa bir stentlə müalicə edilə bilər. Digər arteriyalarda daralmalarla qarşılaşa bilərsiniz, bu da adətən əlavə stentlərlə müalicə edilə bilər.

Müəyyən edilmiş dərmanları qəbul etmək və həyat tərzində dəyişiklik etmək (xüsusilə siqareti dayandırmaq, diabet və yüksək qan təzyiqini müalicə etmək və xolesterolu azaltmaq) daha çox stentə ehtiyac riskini azalda bilər.

Stentdən qoyulduqdan sonra  xəstəxanada nə qədər qalmalı?

Planlı angioplastika üçün ürək ümumiyyətlə dərhal bərpa olunur. Biləkdən qoyulan stentdən dərhal sonra xəstə ayağa qalxa bilər. Əgər qasıqdan istifadə edilərsə, bir neçə saat uzanmaq və yeridilmə yerindən qanaxma olub-olmadığını yoxlamaq üçün 4-6 saat palatada qalmaq lazımdır.

Tacxeber.com