Savaş bitir, Rusiya geri çəkilir, Zelenski gedir… – Proqnoz
İsveçrədə sona çatan Ukrayna konfransından öncə Putin özünün “sülh tezislərini” açıqladı: Kremlin yiyəsi deyir ki, Krım, Luqansk, Donetsk, Xerson və Zaparojye Rusiyada qalır, Ukrayna neytral ölkə olur, Qərb Ukraynadan çəkilir, AB, ABŞ, NATO ilə yeni təhlükəsizlik sənədləri imzalanır və bununla da müharibə bitir.
Bu barədə iqtisadçı-politoloq Natiq Cəfərli bildirib.
O, “Putin niyə ən yuxarı pərdədən tələblər irəli sürdü” sualına cavab axtarıb:
“Çünki alver etmək istəyir. Deyir ki, bütün bu bölgələrdə referendum olub, xalq Rusiya ilə birləşməyə səs verib. Yalandır, çünki Rusiyada seçki-referendum fiksiya olmaqla yanaşı, həmin bölgələrin tamamında formal səsvermə də olmayıb. Donetsk vilayətinin 55%-i, Luqansk vilayətinin 15-20%-i, Xerson vilayətinin 35%-ə yaxını, Zaporojye vilayətinin 30%-i, o cümlədən vilayətin paytaxtı Ukrayna nəzarətindədir. Bundan başqa, Rusiya 2022-ci ildə işğala başlayanda həmin bölgələrdən 4 mln. nəfərə yaxın Ukrayna vətəndaşı ölkənin mərkəz, qərb bölgələrinə, o cümlədən Avropaya köç edib işğaldan qaçmışdı.
Yəni Putinin dedikləri həqiqəti əks etdirmir, deməli, özü bilərəkdən ən yuxarı tələblər qoyub ki, geri addım atmağa yer qalsın”.
Ekspert vurğulayıb ki, Rusiya “referendumlar”dan sonra həmin bölgələri Konstitusiyasına salıb, “öz ərazisi” elan edib:
“İndi Ukrayna haqlı və təbii olaraq əsl sülh danışıqlarının mövzularından biri kimi Rusiyadan Konstitusiyasını dəyişməyi tələb edir, çünki Rusiyanın Ana yasası başqa ölkənin ərzisini öz içinə qatıb. Ukraynanın bu haqlı və hüquqi tələbinə Qərbdən etiraz yoxdur, əksinə, ciddi dəstək var.
Ermənistanın Konstitusiyasında da öz qonşularına ərazi iddiaları var, Azərbaycan əsl və qalıcı sülh istəyir və deyir ki, bu ərazi iddialarınızı Konstitusiyadan çıxardın. Yaxşı, bu niyə bəzi Qərb dairələrini narahat edir ki?! Eyni məntiq, eyni beynəlxalq hüquq, eyni yanaşma olmalı deyilmi?!
Düşünmürəm ki, Ermənistanın Konstitusiyasında ərazi iddialarının olması onların gələcəkdə Azərbaycanın, Türkiyənin bir qarış torpağına hücum etməsinə səbəb ola bilər – bu Ermənistan üçün xəritədən silinməyə bərabər addım olar. Amma niyə Ermənistan Konstitusiyasında bu bəndlər qalmalıdır ki?! Biz gələcək nəsillərə sülh və əmin-amanlıq şəraitində yaşayan bölgə miras qoymaq istəyiriksə, buna təhdid yarada biləcək bütün hüquqi və formal əsaslar da kökündən ləğv edilməlidir”.
Natiq Cəfərli xatırladıb ki, hazırda Ukrayna münaqişəsində “pat” vəziyyəti yaranıb:
“Təəssüf ki, Ukrayna 1991-ci sərhədlərinə çıxa bilmir – bilməyəcək, şükür ki, Rusiya da qalib gələ bilmir – bilməyəcək, çünki Putin üçün qalibiyyət Ukraynanın tamamına nəzarət edə biləcək “vassal” hakimiyyət qurmaq idi ki, buna nail olmadı, ola da bilməz. Bəs, bu “pat” vəziyyətindən çıxış nədir?! Məncə, ABŞ seçkilərinə qədər vəziyyət ancaq eskalasiya yolu ilə gedəcək, seçkilərin nəticələri bəlli olduqdan sonra böyük masa qurulacaq. Ukraynada Zelenski siyasətdən gedəcək, bunu Rusiya böyük “qələbə” kimi təqdim edib, əvəzində bəzi ərazilərdən geri çəkilərək, “Koreya variantına” gedəcək, orada “38-ci paralel” kimi bir xətt yaranacaq, Ukrayna işğalı tanımayacaq, amma müharibə də dayanacaq, Rusiya isə Azov dənizini daxili su hövzəsi etməsini, Krımı qorumasını, 4 vilayətdə əlində qalacaq torpaqları (əsas da Krıma quru yolu) tam qələbə bayramına çevirəcək.
