Sağlam qalmaq yalnız xəstəliklərdən uzaq olmaq deyil, həm də fiziki, zehni və emosional baxımdan özünü güclü və balanslı hiss etmək deməkdir. Müasir həyatın sürətli ritmi, texnologiyanın təsiri və qeyri-sağlam vərdişlər insan sağlamlığına mənfi təsir göstərir.

Buna görə də insanlar getdikcə sağlam həyat tərzinə maraq göstərməyə başlayır. Sağlamlıq insanın həyat keyfiyyətini müəyyən edən əsas amillərdən biridir. Yaxşı sağlamlıq insanın gündəlik funksiyalarını daha rahat yerinə yetirməsinə imkan verir. Ancaq bunun üçün təsadüfi və qeyri-müntəzəm addımlar kifayət etmir. Sağlam qalmaq üçün planlı və davamlı həyat tərzi seçmək vacibdir. Sadəcə idman etmək və ya pəhriz saxlamaqla kifayətlənmək doğru yanaşma deyil. Bütün bədən sistemlərinin bir-biri ilə əlaqəli olduğunu nəzərə alaraq ümumi balansın qorunması əsasdır. Bu bloqda daha sağlam qalmaq üçün diqqət yetirilməli əsas istiqamətlərdən bəhs olunacaq. 

1. Düzgün qidalanma vərdişləri formalaşdırmaq

Sağlam qalmaq üçün düzgün qidalanma əsas şərtlərdən biridir. Qida orqanizmin enerji mənbəyidir və bədənin bütün funksiyalarının yerinə yetirilməsində mühüm rol oynayır. Gün ərzində balanslı şəkildə karbohidratlar, zülallar, yağlar, vitamin və minerallar qəbul etmək lazımdır. Tez-tez fast food, qazlı içkilər, şəkərli məhsullar və emal olunmuş qidalar istifadə etmək sağlamlığı təhlükə altına atır. Səhər yeməyini atlamamaq gün ərzində 3 əsas və 2 ara yemək prinsipi ilə qidalanmaq faydalıdır. Su istehlakını artırmaq da qidalanmanın ayrılmaz hissəsidir. Hər gün minimum 1.5-2 litr su içmək orqanizmin toksinlərdən təmizlənməsinə kömək edir. Qida miqdarından çox onun keyfiyyətinə diqqət yetirmək lazımdır. Təbii və mövsümi qidalar bədənin ehtiyac duyduğu maddələrlə daha zəngindir. Yediyimiz hər bir qidanın sağlamlığımıza təsir etdiyini unutmadan seçimlər etməliyik.

2. Fiziki aktivliyi həyat tərzinə çevirmək

Hərəkətli həyat tərzi sağlam qalmağın ayrılmaz hissəsidir. Fiziki aktivlik yalnız arıqlamaq üçün deyil, həm də ürək-damar sağlamlığını qorumaq, əzələ və oynaqları gücləndirmək, stressi azaltmaq üçün vacibdir. Gün ərzində ən az 30 dəqiqə orta səviyyəli fiziki fəaliyyət tövsiyə olunur. Bu, sadə gəzmək, pilləkən çıxmaq və ya ev işləri görmək kimi fəaliyyətlər ola bilər. Həftədə bir neçə dəfə daha intensiv idman növləri ilə məşğul olmaq (üzgüçülük, qaçış, velosiped sürmək) bədən formasının qorunmasına kömək edir. İdman, həm də zehni sağlamlığa müsbət təsir göstərir — serotonin və endorfin hormonlarının artımına səbəb olur. Oturaq həyat tərzi, xüsusilə ofis işçiləri üçün çox təhlükəlidir. Buna görə fasilələrlə yerimək, gərilmə hərəkətləri etmək faydalıdır. Aktiv həyat tərzi, həmçinin yuxu keyfiyyətini yaxşılaşdırır və enerji səviyyəsini yüksəldir. Fiziki aktivlik gündəlik həyatın bir hissəsi olmalıdır, yalnız tədbirlər və xüsusi hallarda deyil.

3. Keyfiyyətli və kifayət qədər yuxu almaq

Sağlamlığın qorunmasında yuxunun rolu tez-tez unudulur, halbuki bu amil bədənin bərpası və enerjinin yenilənməsi üçün həyati əhəmiyyət daşıyır. Yetkin bir insan üçün gündəlik 7-9 saatlıq yuxu tövsiyə olunur. Gecə yuxusu xüsusilə vacibdir, çünki bu zaman orqanizm dərin bərpa mərhələsinə daxil olur. Yuxusuzluq həm fiziki, həm də psixoloji problemlərə yol aça bilər. Diqqət azalması, yaddaş zəifliyi, əhval dəyişikliyi və hətta immun sisteminin zəifləməsi bunun nəticəsidir. Yatmazdan əvvəl ekranlardan uzaq durmaq və sakit mühitdə istirahət etmək daha dərin yuxuya şərait yaradır. Gecə qida qəbulunu minimuma endirmək və kofeindən uzaq durmaq da yuxu keyfiyyətinə müsbət təsir edir. Hər gün eyni saatda yatmaq və oyanmaq bədənin bioloji saatını tənzimləyir. Yuxuya əhəmiyyət vermək gün ərzində daha məhsuldar və enerjili olmağa imkan verir. Yuxusuz keçən gecələrin sağlamlığa tədricən nə qədər mənfi təsir etdiyini anlamaq çox önəmlidir.

4. Stressin idarə olunması və zehni sağlamlıq

Müasir dünyada stress artıq gündəlik həyatın qaçılmaz bir hissəsinə çevrilib. Lakin davamlı stress bədənin immun sistemini zəiflədir, yuxu pozğunluqlarına, həzm problemlərinə və ürək xəstəliklərinə səbəb ola bilər. Sağlam qalmaq üçün zehni tarazlıq bədən sağlamlığı qədər əhəmiyyətlidir. Meditasiya, nəfəs məşqləri, yoga və digər rahatlaşdırıcı texnikalar stressin idarə olunmasında effektivdir. Həmçinin, açıq havada vaxt keçirmək və təbiətlə təmas zehni rahatlaşdırır. Sosial münasibətləri gücləndirmək, yaxınlarla keyfiyyətli vaxt keçirmək də stressi azaldır. Öz hisslərini ifadə etmək və psixoloji dəstək almaq zehni yükü yüngülləşdirə bilər. İş və şəxsi həyat arasında balans qurmaq uzunmüddətli sağlamlıq üçün vacibdir. Hər kəsin stressə qarşı fərqli yanaşması olsa da, əsas olan onu basdırmaq deyil, idarə etməyi öyrənməkdir. Stressi düzgün idarə edən insanlar həm daha sağlam, həm də daha xoşbəxt həyat yaşayırlar.

5. Zərərli vərdişlərdən uzaq durmaq

Siqaret, alkoqol, narkotik maddələr və həddindən artıq texnologiya istifadəsi sağlamlığın əsas düşmənlərindəndir. Bu vərdişlər orqanizmdə uzunmüddətli zərərlər yaradır və bir çox ciddi xəstəliklərin yaranmasına səbəb olur. Siqaret çəkmək tənəffüs yollarını zədələyir, alkoqol qaraciyəri sıradan çıxarır, narkotiklər isə həm fiziki, həm də zehni asılılıqlar yaradır. Texnologiyanın artıq istifadəsi isə yuxusuzluq, göz yorğunluğu, boyun və bel ağrısı kimi problemlərə yol aça bilər. Sağlam qalmaq üçün bu vərdişlərdən uzaq durmaq və yerinə faydalı alternativlər seçmək tövsiyə olunur. Məsələn, siqaret əvəzinə nəfəs məşqləri, sosial media əvəzinə kitab oxumaq və ya yürüyüş etmək daha faydalıdır. Vərdişləri dəyişmək çətin olsa da, sağlamlıq üçün bu dəyişikliklər həyati əhəmiyyət daşıyır. Dəstək qruplarına qoşulmaq və ya psixoloq yardımı almaq bu prosesdə köməkçi ola bilər. Zərərli vərdişlərdən uzaq duraraq daha uzun və keyfiyyətli bir həyat yaşamaq mümkündür.

Tacxeber.com