Tarixin ən qaranlıq xəstəxanası – Bedlam Ruhi Əsəb Dispanseri + FOTOLAR

Dünya
20 Noyabr 2022 09:04
100

Doqquz il əvvəl Londonda yeni yeraltı metro xətti işləri zamanı dəhşətli mənzərə ilə qarşılaşıblar: 3000-dən çox insan skeleti olan kütləvi məzarlıqlar. Aparılan araşdırmalar nəticəsində məlum olub ki, bu insanların bir qismi vaxtilə amansız epidemiya olan vəba xəstəliyi nəticəsində dünyasını dəyişib. Qalan skeletlər isə 16-cı əsrdə “Bedlam Asylum”da müalicə olunan ruhi xəstələrə aid idi.

Tacxeber.com Bedlam Xəstəxanası və onun öldürülmüş sakinləri haqqında yazı təqdim edir.

1. Qazıntılarda tapılan skeletlərin 16-cı əsrdə xəstəxanalarda müalicə olunan insanlara aid olduğu məlum olub.

Əsl adı “Bethlam Royal Hospital” olan bu xəstəxanada ağlasığmaz işgəncələrə məruz qalan xəstələrin bu kütləvi məzarlıqda aparılan müayinəyə görə hər 1m3-ə 6 insan skeleti düşüb.

2. Xəstəxana Avropada psixi xəstəliklər üzrə ixtisaslaşan ilk və ən qədim müəssisədir.

Təbii ki, buraya bu gün bildiyimiz kimi çox istifadə edilən müalicə üsulları daxil deyil. Əsası 1247-ci ildə qoyulmuş bu xəstəxananın sakinləri arasında ağır ruhi xəstəlikdən əziyyət çəkən və cinayətə meyilli insanlar, bu gün ruhi xəstəlik adlandırmadığımız epilepsiya, öyrənmə çətinliyi kimi xəstəliklərdən əziyyət çəkənlər var idi.

3. Müalicə adı altında həyata keçirilən təqiblərdən biri də “qaytarma terapiyası” idi.

Xəstəxanada tətbiq edilən bəlkə də ən mərhəmətli “müalicə” olan bu üsul Çarlz Darvinin babası Erasmus Darvin tərəfindən hazırlanmışdır. Müalicə prosesi xəstəni tavandan asılmış kresloda oturtdurmaq və həkimin göstərişinə uyğun olaraq xidmətçinin müəyyən müddət ərzində stulun müəyyən sürətlə fırlanmasından ibarət idi. Belə bir metodun nə cür terapiya təklif etdiyi məlum deyil, lakin Bedlamdakı bir çox xəstə buna məruz qalıb. Xəstələr təbii olaraq bu terapiya ilə qusma, solğunluq, başgicəllənmə və sidik qaçırma ilə qarşılaşıblar ki, bu da müalicənin işlədiyini göstərən əlamətlər olaraq görülüb.

4. Təbii ki, daha pisləri də var idi…

Bu gün nevrotik və ya psixotik xəstələrdə istifadə edilən onlarla dərman və terapiya üsulları var, lakin Bedlamda bu hadisələr zamanı hələ belə imkanlar yox idi və tətbiq olunan müalicə prosesləri elə idi ki, tam sağlam insan belə dəli ola bilərdi. . Bu üsullara bir çox başqaları arasında buzlu suya daldırma, aclıq və döyülmə daxildir.

5. Bedlamda o vaxt qanunsuz olsa da, ölən xəstələrin cəsədləri açılıb müayinə edilirdi.

Anatomik tədqiqatların dəbdə olduğu o dövrlərdə müayinə üçün meyit tapmaq çox çətin idi. Elmi tədqiqatlar üçün yalnız yoxsul və kimsəsiz insanların və ya edam edilmiş məhbusların cəsədlərindən istifadə edilə bilərdi. Bu səbəbdən meyit oğurluğu artıb və yeni basdırılan insanlar məzardan oğurlanaraq tibb fakültələrinə satılıb. Bedlamda bu dövrdə xəstələrin müalicəsinə cavabdeh olan Bryan Crowther adlı bir həkim var idi. Krouter xəstələrlə diri məşğul olmaqdan daha çox onların cəsədlərinin qayğısına qalmaqla maraqlanırdı. O, ölən xəstələrin cəsədlərini yarıb, onların beyinlərini araşdırır, ruhi xəstəliklərdə ortaya çıxan fərqləri müəyyən etməyə çalışırdı.

6. Bedlamın hakimiyyəti kilsədən krala götürüləndə işlər daha da pisləşdi.

Bu qısa zamanda korrupsiyanın başlanmasına səbəb oldu. Xəstələrin yeməyi kəsilib pula satılırdı. Bu, xəstələri qısa müddətdə aclıqdan ölmə həddinə çatdırdı.

7. Edward Wakefield xəstəxanaya baş çəkdikdən sonra işlər yaxşılaşmağa başladı.

Wakefield xəstəxanaya səfəri zamanı xəstələrin pis şəraitinin şahidi olub: soyundurulmuş və arıqlamış xəstələr divarlara zəncirlənmişdilər. Xəstəxananın bu müalicələrdən nə qədər müddət istifadə etdiyini soruşduqda, bu vəziyyətlərin 9-12 ildir davam etdiyini öyrənib və xəstəxana rəhbərliyini və həkim Crowtheri işdən çıxardıb. Beləliklə, xəstəxana daha humanist müalicə üsulları tətbiq etməyə başlayıb.

8. İşin daha bir pis tərəfi xəstəxananın hamının ziyarətinə açıq olması idi.

O zaman Bedlamdakı xəstələrin bu vəziyyəti əyləncə vasitəsi kimi görülürdü və pul müqabilində varlı adamlar xəstəxananı ziyarət etmək imkanı qazanırdılar. Ziyarətlər zamanı xəstələr heç kimə zərər verməmək üçün divarlara zəncirlənir, imkanlı adamların xəstəxanada zoopark kimi gəzməsinə icazə verilirdi.

9. “Bethlem”in “Bedlam”a çevrilməsinin ən mühüm səbəbi xəstəxananın maddi imkanlarının xəstələrin yaxınlarına bağlı olması idi.

“Niyə xəstələrin yaxınları xəstəxanaya kömək etmirdilər?’ Sualın cavabı bu idi ki, o dövrdə insanlar ruhi xəstə qohumlarına qulluq etməkdən qaçır, onları xəstəxanada qoyub, bir daha onları görmək istəmirdilər. Bedlamdakı xəstələr isə ümumiyyətlə yoxsul və təhsilsiz ailələrdən idi. Qeyd etdiyimiz dövrləri nəzərə alsaq, bu insanların niyə cəmiyyətdən təcrid edildiyini, hətta niyə ruhi xəstəliklərdən əziyyət çəkdiklərini aydın görmək olar.

10. 18-ci əsrə qədər terapiya mərkəzi deyil, qəribə şou mərkəzi kimi fəaliyyət göstərən bu xəstəxana bu gün də fəaliyyətini davam etdirir.

İkinci Dünya Müharibəsi illərində şəhərdən kənara köçürülən bu xəstəxana tədricən müasir müalicə üsullarını mənimsəmiş və bu gün xəstələrin humanist müalicə aldığı əsl xəstəxanaya çevrilmişdir. İşgəncə və qəddar rəftara dair sübutlar məhdud olsa da, son illərdə Londonda üzə çıxarılan kütləvi məzarlıqlar xəstəxanada tarix boyu məlum olduğundan daha çox pis rəftarın olduğunu başa düşmək üçün kifayətdir.

Bütün bu müddət ərzində xəstəxanaya yerləşdirilən xəstələrin fotoşəkilləri çəkilib və onların narahat üz ifadələri qeydə alınıb. Onların necə işgəncələrə məruz qaldıqları və ya cəsədlərinin həmin kütləvi məzarlıqlardan çıxarılıb-çıxarılmadığı məlum olmasa da, xəstələrin bir neçə fotoşəkili əslində hər şeyi izah etməyə kifayətdir…

Xəstələrdən bəzilərinin fotoşəkilləri:

Eliza Camplin (Bipolyar pozğunluq) O zaman xəstəliyə bipolyar pozğunluq yox, kəskin maniya deyilirdi.