Putin Ukrayna müharibəsində qələbəyə doğru gedir, Qərb isə… – “Economist”in ŞƏRHİ
“Vladimir Putin 24 Fevral 2022-ci ildə Ukraynaya hücumdan sonra ilk dəfə qalib gələ biləcək kimi görünür”.
Bu sözlər “Economist.com”da dərc olunan məqalədə yer alıb.
Məqaləni təqdim edirik:
“Rusiya prezidenti ölkəsini müharibə vəziyyətinə salmaq naminə hakimiyyətini gücləndirib. O, xaricdən hərbi təchizat alır. Putin Qərbdə Ukraynanın müharibədən çıxa biləcəyinə və çıxmalı olduğuna dair inamı sarsıdır.
Qərb isə Putini məyus etmək üçün daha çox şey edə bilər. Əgər istəsə, Rusiyaya qarşı sənaye və maliyyə resurslarını işə sala bilər. Qərb özünün, eləcə də Ukraynanın xeyri üçün təcili olaraq öz süstlüyündən əl çəkməlidir.
Putinin qələbəsini mümkün edə biləcək əsas səbəb əraziləri işğal etməkdən çox orada möhkəmlənməkdir. Heç bir ordu Rusiyanı hazırda nəzarət etdiyi torpaqdan qovmaq iqtidarında deyil. Ukraynanın əks-hücum əməliyyatı dayanıb. Rusiya Donbas bölgəsindəki Avdiivka şəhərini ələ keçirmək uğrunda gedən döyüşlərdə gündə 900-dən çox insan itirir. Bu, müdafiəçilərin müharibəsidir və uzun illər davam edə bilər.
Bununla belə, döyüş meydanı siyasəti formalaşdırır. Momentum mənəviyyata təsir edir. Ukrayna geri çəkilsə, Kiyevdə narazılıq daha da güclənəcək. Qərbdə Ukraynaya pul və silah göndərməyin israfçılıq olduğunu söyləyən səslər belə olacaq. Ən azı 2024-cü ildə Rusiya döyüşmək üçün daha güclü mövqedə olacaq çünki onun daha çox pilotsuz təyyarələri və artilleriya mərmiləri olacaq.
Xarici dəstəyin artması Rusiyanın döyüş meydanında üstünlüyünü qismən izah edir. Cənab Putin dronları İrandan, mərmiləri isə Şimali Koreyadan alıb.
Türkiyə və Qazaxıstan Rusiyanın döyüş maşınını qidalandıran malların kanalına çevrilib. Xam neftin qiymətini bir barel üçün 60 dollara endirməklə Rusiyanın neft gəlirlərini məhdudlaşdırmaq üçün Qərbin planı da uğursuz oldu, çünki Qərbdə paralel ticarət strukturu yaranıb. Rusiyadan gələn “Urals” markalı neftin qiyməti 2023-cü ilin əvvəlindən təxminən 10% bahalaşaraq 64 dollar təşkil edir.
Putin həm də ona görə qalib gəlir ki, o , öz ölkəsində öz mövqelərini möhkəmləndirib. O, indi ruslara absurd şəkildə deyir ki, onlar Qərbə qarşı sağ qalmaq üçün mübarizə aparırlar. Ola bilsin ki, sadə vətəndaşlar müharibəni sevmir, amma artıq öyrəşiblər. Elita isə iqtisadiyyata nəzarəti gücləndirib və çoxlu pul qazanır. Putin döyüşən və ölənlərin ailələrinə bir ömürlük əmək haqqı ödəyə bilər.
Rusiya ilə müqayisədə Kiyevin taleyinin qaranlıq olması təəccüblü deyil. Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski ilə onun ən yüksək rütbəli generalı Valeri Zalujnı arasında fikir ayrılığı yaranıb. Daxili sorğular göstərir ki, korrupsiya qalmaqalları və Ukraynanın gələcəyi ilə bağlı narahatlıqlar Zelenskinin seçicilər qarşısında mövqeyini aşağı salıb.
Qərb hökumətləri Ukraynaya həmişəki kimi sadiq olduqlarını təkid edirlər. Lakin bütün dünyada aparılan sorğular bir çoxlarının buna şübhə etdiyini göstərir. Amerikada Bayden administrasiyası Konqreslə Ukraynaya 60 milyard dollardan çox vəsait ayırmaq uğrunda mübarizə aparır. Əgər Donald Tramp qısa müddətdə sülh vəd edərək prezident seçilərsə, Amerika birdən-birə silah tədarükünü tamamilə dayandıra bilər.
Avropa bu qorxunc ehtimala və Ağ Evdə olanlardan asılı olmayaraq, Amerikanın köməyinin yavaşlamasına hazırlaşmalıdır. Lakin Avropa liderləri sanki hər zaman məsul Co Bayden olacaqmış kimi davranmağa davam edirlər.
Avropa İttifaqı Ukraynaya 50 milyard avro (56 milyard dollar) vəd edib, lakin bu pul Macarıstan tərəfindən saxlanılır. Dekabrda Avropa İttifaqı Ukraynanın üzvlüklə bağlı danışıqlara başlamağa hazır olduğunu bildirməlidir. Lakin çoxları bu prosesin qəsdən dayandırılacağına inanır, çünki bu, şəxsi maraqları təhdid edir.
